Neen, een Struikelsteen is geen steen waarover je gegarandeerd zou vallen.
Het is een gedenksteentje dat ingemetseld wordt in het voetpad, vòòr de vroegere woonst van iemand die tijdens de nazi-bezetting van ons land verdreven, gedeporteerd, vermoord of tot zelfmoord gedreven werd.
Het al dan niet door verklikking oppakken van verzetslieden en politieke opposanten door de Gestapo of de Feldpolizei was tijdens de Tweede Wereldoorlog immers schering en inslag.
Door dit eenvoudige gebaar, het plaatsen van een 'Struikelsteen', wil men de ongelukkigen die omkwamen in de concentratie- en vernietigingskampen van nazi-Duitsland gedenken en herdenken.
Zo lang hun namen 'genoemd' worden zijn zij nog onder ons, zijn zij niet vergeten en worden zij uit de anoniemiteit gehouden door dit bescheiden maar toch zo belangrijk steentje.
Dit kleine naamsteentje vormt immers het meest ultieme tastbare respect dat wij hen kunnen betonen.
De Struikelsteen (Stolpersteine) is eigenlijk een heel eenvoudig object, in de vorm van een betonklinker van 10 bij 10 cm met erbovenop een geelkoperen naamplaatje.
Het werd in 1994 ontworpen door de Duitse kunstenaar Gunther Demnig en momenteel bevinden er zich in Europa zo'n 70.000.
In vele steden bemerk je ze. Je kan je er feitelijk niet naast kijken.
De tekst op het naamplaatje begint telkens met het ingegraveerde 'HIER WOONDE', waarna bondig de levensloop van het vervolgde en gedeporteerde slachtoffer van het niets ontziende nazi-regime geschreven wordt : de naam, geboortedatum, deportatiedatum, datum en plaats van overlijden evenals op welke manier de ongelukkige aan zijn of haar einde kwam.
Elk steentje steekt een beetje uit boven de voetpadbevloering eromheen.
'Men moet er over struikelen, met hoofd en hart', is Demnigs gedachte en 'je moet je buigen om de tekst goed te kunnen lezen'.
Door de struikelstenen worden de slachtoffers teruggebracht naar de buurt waar zij aten, sliepen en leefden met hun familie en vrienden.
Naar verluidt bestond er tijdens de nazi-periode van vorige eeuw een bedenkelijk Duits gezegde bij het struikelen over een steen :
'Hier moet wel een Jood begraven liggen'. Vandaar...
In Dendermonde werd de eerste Struikelsteen in het voetpad geplaatst vòòr de ingang van de Sint-Pieter en Paulusabdij, aan de Vlasmarkt 23, ter nagedachtenis van Dom Anselmus De Meirsman, een Benedictijnenmonnik en leider van de plaatselijke verzetsbeweging en spionagegroep Brave-Bravery.
Hij werd samen met twee medestanders gefusilleerd in Loppem.
Nog acht andere weggevoerden die de kampen niet overleefden krijgen in deze eerste fase van het stadsproject ook een Struikelsteen :
Jean De Grauwe (Franz Courtensstraat 28)
Tony en Pierre De Landtsheer (Dijkstraat 36)
Adolf De Mol (Statieplein 16)
Antoine Hannoset (Brusselsestraat 37-39)
Willem Loret (Donkstraat 11)
Jozef Maes (Dijkstraat 110)
Alberic Reubens (Noordlaan-Bouquetstraat(-je))
De komende jaren wordt het prachtige project Struikelstenen door de Stad Dendermonde verdergezet in de verschillende deelgemeenten, met de plaatsing en inhuldiging van nieuwe steentjes, ongeveer 25 in totaal.
Een spijtige vergissing is er echter de oorzaak van dat in Dendermonde twee steentjes zullen ontbreken, namelijk deze van Elisabeth Van Coppenolle (omgekomen in Mauthausen, schoonzus van Adolf De Mol, hierboven vermeld) en René Verleyen (gefusilleerd in Loppem).
Zij zullen bij de volgende plaatsing van Struikelstenen zeker niet vergeten worden.
De 'eerste steenlegging' aan de Vlasmarkt, ingang abdij, vond plechtig plaats in aanwezigheid van het Stadsbestuur, afvaardigingen van de Dendermondse scholen, evenals de Oudstrijdersverenigingen en tenslotte de kunstenaar Gunther Demnig.
(met dank aan Schepen voor Jeugd Nele Cleemput en ere-stadsarchivaris Aimé Stroobants voor de info)
